Koło Łowieckie Kania

Dzik jest zwierzyną, która w swej sylwetce zachowała surowość i dzikość zwierzęcia pierwotnego. Podobny jest on do świni domowej, różnią go jednak od niej: wyższy, silniej rozwinięty przód, zad trochę niższy, wyraźnie opadnięty. Gwizd ( ryj) ma długi, słuchy stojące, mocno obrośnięte, ogon do 30 cm (dłuższy u odyńca niż lochy), prosty, nie skręcony jak u świni domowej, zakończony chwostem (pędzlem). Suknia dzika w zasadzie jest czarna, ale bywa rudawa, brunatna, brązowo siwa, a czasami nawet łaciata. Skóra dzika pokryta jest długą szczeciną oraz gęstą, krótką sierścią wełnistą. Nogi (biegi) dzika mają czarne racice (rapety) oraz z tyłu raciczki (szpile). Warchlak ma suknię jasną, żółto rudą w ciemne pasy do 5 - 6 miesiąca życia.

Dziki są zwierzyną leśną, chociaż nierzadko przebywają czasowo poza lasem. Najodpowiedniejsze warunki dla dzików stwarzają większe lasy liściaste (dąb, buk), mieszane lub iglaste przeplatane młodnikami iglastymi. Mokradła, bagna i podmokłe łąki są ulubione przez dziki. Enklawy łąk śródleśnych i pola uprawne w pobliżu lasu stanowią dla dzików istotny warunek do bytowania. Optymalne warunki dla dzików są na podmokłych chaszczach i w zaroślach bagiennych.

W zależności od wieku i warunków bytu (wyżywienia) masa dzika w poszczególnych grupach wiekowych przedstawia się następująco: warchlaki 15 - 35 kg, przelatki (2-gi rok życia) 35 - 70 kg, lochy i wycinki 70 - 110 kg. Długość ciała dojrzałego dzika wynosi ok. 150 - 180 cm, wysokość do 100 cm. Zdarzają się sztuki, które daleko odbiegają od przeciętnych podanych powyżej. Pełny rozwój fizyczny osiągają dziki w wieku 5 - 6 lat. W tym okresie odyńca w dobrych warunkach wyżywienia osiągają masę do 200 kg i więcej, a samura 150 kg. Lochy mają zwykle masę o ok. 25% mniejszą od odyńców. Dziki dożywają wieku 15 lat.

Głównym pożywieniem dzika są trawy, zioła, krzewy, liście, korzenie, owoce leśne (żołędzie i bukiew), jagody, grzyby, oraz żyjące w ściółce leśnej wszelkiego rodzaju robaki, larwy i chrząszcze. Ponadto dzik zjada ślimaki, jaja ptasie, myszy, gniazda trzmieli, młode ptactwo i mniejszą zwierzynę, którą uda mu się złowić oraz padlinę. Najbardziej ulubione są żołędzie, bukiew i ziemniaki. Dzik z braku dostatecznej karmy w lesie oraz dla zmiany swego żeru wychodzi chętnie na pola i tutaj zjada kartofle, buraki, rzepę, marchew, zboża oraz wszelkie rośliny strączkowe.

Ruja (huczka) dzików odbywa się w końcu listopada, w grudniu, a nawet w styczniu (trwa 4 - 5 tygodni), ale młode lochy często odbywają huczkę wiosną. W okresie rui stare odyńce i wycinki żyjące pojedynczo przyłączają się do watahy, starając się odpędzić od nich młodsze wycinki, a po huczce znowu odłączają się.

Locha prosi się po 4 miesiącach (17 tygodni), a więc v drugiej połowie marca, w kwietniu lub na początku maja. loszki, które huczkę odbywały na wiosnę, proszą się w lecie. Locha daje w miocie przeważnie 4-6 prosiąt, starsze lochy mają nieraz 8-9 sztuk. Locha dba o warchlaki i rzadko od nich oddala się, a w razie niebezpieczeństwa broni ich zaciekle. Początkowo przez 2 tygodnie przebywają one stale w barłogu, a potem biegają już za matką.

Locha żerując z warchlakami, jeśli wyczuje niebezpieczeństwo, daje warchlakom sygnał głosem ("wuf"), po którym warchlaki przywarowują w trawie lub zbożu tak, że zapewnia to ich niewidoczność, a kiedy niebezpieczeństwo minie, locha takim samym sygnałem odwołuje stan zagrożenia. Locha w razie pisku warchlaka nie obawia się zaatakować myśliwego. Dojrzałość płciową przelatki-samce uzyskują po półtora roku życia.

Dziki są zwierzyną gromadną, żyją w watahach, którym przewodzi stara locha. W watasze obowiązuje określony porządek. Za prowadzącą lochą idą zwykle warchlaki, a dalej przelatki, wycinki i jałowe lochy. W zimie dziki tworzą większe watahy, bo łatwiej im przetrwać, gdyż starsze i mocniejsze sztuki przeorują śnieg i dokopują się do karmy, a z tego korzystają lochy i warchlaki. Stare dziki - odyńce i samury - żyją pojedynczo, natomiast wycinki i przelatki często łączą się w małe watahy. Dziki żerują w nocy. W dzień pozostający swoich barłogach.

Dzik ma wyjątkowo dobry węch. Potrafi zwietrzyć człowieka nawet na dużą odległość (500 m). Zwietrzą nie tylko obecność człowieka, ale także jego ślady, dlatego należy podchodzić dziki zawsze pod wiatr i nie przekraczać przejść dzików, w szczególności tych, którymi dziki zwykle ciągną na żer. Dziki mają również bardzo dobry słuch. Wszelki hałas powodowany pęknięciem gałązek, trzeszczeniem śniegu, lub szum tarcia odzieży może spłoszyć dziki nawet z daleka, w szczególności żerującego pojedynka..